قوانین موجود در ایران درباره طب سنتی –طب مکمل و جایگزین در ایران

مصوبه سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی

شماره۴۹۵۱/۹۲/دش                     ۱/۵/۱۳۹۲     جلسه ۷۳۵ مورخ ۲۵/۴/۱۳۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی

رونوشت:

دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور

معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ـ وزارت جهاد کشاورزی ـ وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی

وزارت صنعت، معدن و تجارت ـ جهاد دانشگاهی

مرکز همکاری های فناوری و نوآوری ریاست جمهوری

مصوبه «سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی» که به استناد قسمت الف بند ۵ ـ ۱ فصل پنجم نقشه جامع علمی کشور، در جلسه ۷۳۵ مورخ ۲۵/۴/۱۳۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی و براساس پیشنهاد مورخ ۱۰/۲/۱۳۹۲ شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور به تصویب رسیده است، به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می شود:

مقدمه

سرزمین ایران کشوری ممتاز و با رتبه بالا از نظر غنای گیاهی و تنوع زیستی و دارای ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم شناخته شده جهانی است. براساس نظر گیاه شناسان و پ‍‍ژوهشگران، تعداد گونه های گیاهی ایران در حدود ۸۰۰۰ گونه است که از نظر تنوع گونه ­ای حداقل دو برابر قاره اروپاست. تحقیقات نشان داده است که بیش از ۲۳۰۰ گونه از گیاهان کشور دارای خواص دارویی، عطری، ادویه ای و آرایشی ـ بهداشتی هستند. به علاوه ۱۷۲۸ گونه از این گیاهان به عنوان گیاهان بومی ۱ ایران می­ باشند، منحصراً در سرزمین ایران رویش کرده و به عنوان یک ظرفیت انحصاری در کشور محسوب می شوند.

حجـم تجـارت جهانی گیاهان دارویـی از ۶۰ میلیارد دلار در سـال ۱۹۹۶ به ۱۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ افزایش یافته است و بر اساس پیش­بینی بانک جهانی در سال ۲۰۵۰ گردش مالی و تجارت جهانی متمرکز و مبتنی بر گیاهان دارویی و داروهای گیاهی به حدود ۵۰۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید.

در اکثر کشورهای توسعه­ یافته، طب سنتی در ابعاد مختلف تحت حمایت دولت قرار گرفته و سهم خوبی از تأمین سلامت مردم را در سیستم سلامت کشور به عهده گرفته است. طب سنتی چین ۴۰ درصد خدمات بهداشتی ـ درمانی را در این کشور بر عهده دارد؛ پوشش بیمه ای هزینة درمان، دارو و خدمات طب سنتی در ژاپن، چین، کره و ویتنام به ­صورت کامل است و در کشورهای آلمان، استرالیا، نروژ، انگلستان، کانادا و آمریکا قسمتی از هزینه ها توسط سازمان های بیمه پرداخت می شود .

با توجه به افزایش حجم تجارت جهانی گیاهان دارویی و فراورده های آن، پیشینه غنی ایران در طـب سنتی و نیز این­که در نقـشه جامع علمی کشور، گیاهان دارویی

در اولویت الف حوزه علوم پایه و کاربردی و طب سنتی در اولویت ب حوزه سلامت قرار گرفته ­اند، بدیهی است برای هدایت حرکت احیاء و توسعه گیاهان دارویی و طب سنتی ایران با استفاده بهینه از تمامی منابع ملی، داشتن یک سند علمی که به همه نکات لازم توجه کافی مبذول داشته باشد امری واجب و اجتناب ­ناپذیر است.

ماده۱: تعاریف اختصاصی

۱ـ بخش گیاهان دارویی و طب سنتی

بخش گیاهان دارویی و طب سنتی شامل کلیه نهادها و عوامل دخیل در امر بهره برداری از گیاهان دارویی و اسانس­دار و فناوری های تولید فراورده ­های دارویی ـ غذایی ـ بهداشتی با منشأ گیاهی و نیز کلیه مراکز و دست اندرکاران در امر خدمات و آموزه های مکتب پزشکی سنتی ایران (طب سنتی) می باشد. این بخش از دو حوزه «گیاهان دارویی و فراورده ­های گیاهی» و «طب سنتی» تشکیل شده است.

۲ـ گیاه دارویی

به گیاهی که به­ طور مستقیم یا غیرمستقیم تمام یا اجزایی از آن به­ صورت تازه یا خشک ­شده و یا مواد مؤثره استخراجی از آن به ­منظور اثرات بهداشتی، پیشگیری و درمانی در بدن انسان، حیوانات و دیگر گیاهان به­ کار می ­رود، گیاه دارویی گفته می شود.

۳ـ داروی گیاهی

هرگونه فراورده دارویی که منحصراً، از نظر اجزاء متشکله فعال، شامل یک یا چند ماده گیاهی فراوری ­نشده یا یک یا چند ترکیب گیاهی فراوری ­شده و یا ترکیبی از هر دو با فرمولاسیون گوناگون برای عرضه در بازار دارویی جهت تشخیص، پیشگیری، کمک به اعمال فیزیولوژیک، درمان و حفظ بهداشت بدن انسان، حیوانات و سایر گیاهان به کار می رود.

۴ـ طب سنتی

به مجموعه تمامی علوم و تجربیات نظری و عملی شامل کلیه اقدامات بهداشتی، رویکردها، اطلاعات و باورهایی که به اشکال مختلف دارویی، برای حفظ سلامتی و همچنین پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری ها به­ کار می روند و به صورت گفتاری یا نوشتاری از نسلی به نسل دیگر در یک منطقه جغرافیایی انتقال می یابند و همچنین قابلیت روزآمد شدن با حفظ چارچوب­ های اساسی را دارا می ­باشند، طب سنتی گفته می شود.

خصوصیات ذاتی طب سنتی کل­نگری به موضوع انسان، توجه به معنویات و اخلاقیات، نتیجه­ گرایی در درمان، تکیه بر روش ­های طبیعی و کم­عارضه، بیمارمداری و تناسب با فرهنگ عمومی به دلیل پیشینه طولانی می ­باشد.

4ـ فراورده ­های گیاهی

مواد گیاهی که به صورت خام و یا فراوری­ شده به منظور کاربرد در پزشکی، دامپزشکی و گیاه ­پزشکی و نیز کاربردهای تجاری، صنعتی، غذایی و بهداشتی استفاده می­ شوند و شامل داروهای گیاهی، فراورده های طبیعی و مکمل با منشأ گیاهی، افزودنی های غذایی و طعم دهنده ها، رنگ ­دهنده ­ها، عرقیات و عصاره­ ها و اسانس ها، فراورده های آرایشی و بهداشتی و کنترل کننده آفات و بیماری­ های گیاهی می­ باشد، فراورده های گیاهی گفته می شود.

۶ ـ فراورده ­های طبیعی

به فراورده ­هایی که از مواد طبیعی حاصل از گیاهان، جانوران، میکروارگانیسم­ ها و معادن استخراج می شوند، از قبیل داروهای طبیعی (جامد، نیمه جامد و مایع)، مواد اولیه طبیعی (عصاره و اسانس)، فراورده های گیاهی دارویی، فراورده های فراوری ­نشده، فراورده های طب سنتی، داروهای مشابه درمانی ۶ و فراورده های تشخیص حساسیت ۷، فراورده طبیعی گفته می شود.

ماده۵: اهداف، راهبردها و اقدامات

با توجه به ویژگی های منحصر به فرد دو حوزه گیاهان دارویی و فراورده های گیاهی و همچنین طب سنتی، اهداف، راهبردها و اقدامات این حوزه ها به­ صورت مجزا و به ­تفکیک به­شرح ذیل می باشد:

۵ـ۱ حوزه گیاهان دارویی و فراورده­ های گیاهی

الف) اهداف (در افق ۱۴۰۴)

۱ـ کسب سهم ۲۰ درصد ارزش بازار داروی کشور توسط محصولات تأییدشده مبتنی بر داروهای گیاهی و محصولات طبیعی

۲ـ کسب سهم ۲۰ درصد ارزش بازار داروی حوزه دامپزشکی کشور توسط محصولات تأیید شده مبتنی بر داروهای گیاهی و محصولات طبیعی

۳ـ افزایش صادرات گیاهان دارویی و فراورده های دارویی گیاهی و فراورده های گیاهی برای حضور در بین ۱۰ کشور اول جهان

۴ـ کسب ۳ درصد سهم تولید علم حوزه گیاهان دارویی و فراورده های دارویی گیاهی در عرصه جهانی

۵ ـ کـسب ۱ درصـد سهم ثبـت اختـراع جهانی در حـوزه گیاهان دارویـی و فراورده های آن

۶ ـ ثبت و تحت پوشش قرار دادن کلیه گونه های انحصاری و بومی و یا در حال انقراض گیاهان دارویی کشور در سامانه های حفاظت ملی

۷ ـ کاهش سطح برداشت رسمی و غیر رسمی از عرصه های طبیعی به ۲۰۰ هزار هکتار در افق ۱۴۰۴

۸ ـ افزایش سطح زیر کشت گیاهان دارویی و اسانس دار به ۵۰۰ هزار هکتار در افق ۱۴۰۴

برنامه پنجساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران   ماده 72

تبصره 2 – وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است نسبت به تهیه فهرست فرآورده ها و داروهای سنتی و

گیاهی کشور اقدام نماید.

چ– به منظور تحقق بند (12) سیاست های کلی سلامت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان متولی امر طب

سنتی ایرانی– اسلامی و مکمل موظف است نسبت به ادغام خدمات تأییدشده طب سنتی ایرانی– اسلامی در نظام سلامت و

همچنین ساماندهی و توسعه ارائه خدمات آموزشی، پژوهشی و درمانی این حوزه اقدام نماید.

مقام معظم رهبری  می ‌فرمایند(یکی از دغدغه‌های من احیای طب اسلامی در کشور است))

تاکید  رهبـری انقلاب بر” توسعه طـب سنتــی” در سیـاستهـای ابلاغی سـلامت

رهبر معظم انقلاب اینک حجت را بر همه مسوولان در حوزه بهداشت و سلامت در استفاده از توان عظیم طب سنتی تمام کردند، از این رو از همه مسوولان و دست اندرکاران انتظارمی رود تلاش خود را برای سیاست های کلی ابلاغی در این زمینه معطوف کنند.

18 فروردین ماه سال 93 رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجرای بند یک اصل 110 قانون اساسی سیاستهای کلی «سلامت» را ابلاغ کردند. در این ابلاغیه ی 14 بندی به موارد مختلفی از جمله تقویت بازار رقابتی برای ارائه خدمات بیمه درمانی، اولویت پیشگیری بر درمان، روزآمد نمودن برنامه‌های بهداشتی و درمانی و تأمین منابع مالی پایدار در بخش سلامت اشاره شده است.

یکی از بندهای پر و پیمان ابلاغیه مقام معظم رهبری، مربوط به  بازشناسی، تبیین، ترویج، توسعه و نهادینه نمودن طب سنتی ایران است. این بند موارد مختلفی دارد:

1-ترویج کشت گیاهان دارویی تحت نظر وزارت جهاد کشاورزی و حمایت از توسعه نوآوری های علمی و فنی در تولید و عرضه فراورده های دارویی سنتی تحت نظر وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی

2- استاندارد سازی و روزآمد کردن روش‌های تشخیصی و درمانی طب سنتی و فرآورده‌های مرتبط با آن.

3- تبادل تجربیات با سایر کشورها در زمینه طب سنتی.

این بند یکی از انگیزه های مهم برگزاری این کنگره است ، چرا که تبادل تجربیات به بالندگی طب سنتی ایران و مضافاً افزایش ظرفیت های ملی در زمینه دستیابی  به شیوه های گوناگونی که در زمره طب مکمل قلمداد می گردند را به دنبال دارد.

 4- نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر ارائه خدمات طب سنتی و داروهای گیاهی.

5- برقراری تعامل و تبادل منطقی میان طب سنتی و طب نوین برای هم‌افزایی تجربیات و روش‌های درمانی.

6- اصلاح سبک زندگی در عرصه تغذیه.

رهبری سال هاست که به طب سنتی توجه ویژه ای نشان می دهند.رهبر انقلاب در دیدار با اساتید دانشگاه ها با اشاره به مطالب عنوان شده توسط یکی از اساتید از خبر تشکیل دانشکده طب سنتی به یک مژده تعبیر کرده بودند و در سال 1386 خطاب به رياست جمهور وقت فرمودند: “جناب آقاي رئيس جمهور محترم! اين گياهان دارويي و طب سنتي از جمله كارهايي است كه مي تواند باب جديدي در مسائل كلان مربوط به بهداشت و درمان بگشايد. توجه و اهتمام جنابعالي در اين كار بسيار مفيد خواهد بود ان‌شاء الله“.

متعاقب اين امر ولايي،  با همت دولت نهم و معاون علمي و فناوري رياست جمهوري ” ستاد توسعه پژوهش و كاربرد گیاهان دارویی و طب ايراني (سنتی)” در سال  1387 تشكيل و فعاليت خود را آغاز نمود. این ستاد با هدف ارتقاء جايگاه کشور درحوزه گياهان دارويي، داروهاي گياهي و احياء طب ايراني، تدوين نقشه راه، سند راهبردي و سياستگزاري در سطح کلان، ساماندهي، هدایت و هماهنگی بین نهادهای مرتبط  بنیان نهاده شده است.

نظر مقام معظم رهبری در مورد طب سنتی ؟

مقام معظم رهبری (حفظه الله ): مسئله‌ى سلامت جزو اولین مسائل مهم زندگى جوامع است. این حدیث معروف «نعمتان مجهولتان الصّحّة و الأمان» حقیقتاً انگشت اشاره‌اى است به یك امر اساسى و حیاتى. هم سلامت، هم امنیت در شمار نعمتهاى بزرگى است كه انسان تا از آن نعمتها محروم نباشد، اهمیت و ارزش آن را نمیفهمد؛ مثل هوا، مثل تنفس. تا وقتى انسان تنفس میكند، اهمیت این نعمت رایگان و همه‌جائى را درك نمیكند؛ تنفس كه مشكل شد، انسان آن وقت احساس میكند چه نعمت بزرگى از دست رفته است

بخشی از بیانات ایشان در زمان ریاست جمهور بودن:
مشكلات پزشكی باید در كشور ما حل شود و حل هم خواهد شد.وقتی كشور ما از شخصیتهای دانشمندی همچون ابن سینا و رازی و دیگران بهره مند است چرا باید امروز به خود كفائی كشور امید نبندیم
بخشی از سخنان ایشان در دیدار جوانان استان همدان در زمان رهبری جامعه اسلامی18/4/83
ما ملت ایران دانش و علوم پیشرفته را از هر نقطه ی دنیا فرا می گیریم اما بدون تقلید از فرهنگ بیگانه و با تكیه بر تاریخ پر افتخار,فرهنگ غنی و استعدادهای خاص ایرانی ,مرزهای كنونی علم و پیشرفت را پشت سر خواهیم گذاشت.مهم ترین هدف تهاجم فرهنگی دشمنان و عوامل مرعوب آنها این است كه به ایرانی القاء كنند كه تو ناتوانی و باید دنباله رو و مقلد غرب باشی اما ملت با این القائات بار دیگر به خواب غفلت نخواهد رفت
در زمانی كه اروپا در تاریكی قرون وسطی فرو رفته بود در ایران عزیز ما امثال ابن سینا ها ,بشریت را از علم و فرهنگ سیراب می كردند
بنا براین ملت ایران با این سابقه درخشان علمی و فرهنگی میتواند و باید كه 200 سال عقب ماندگی خود را از راههای میانبر و به سرعت طی كند

مقام معظم رهبری حضرت آیه الله العظمی خامنه ای در جمع پزشکان:

«ما ابن سینا داشتیم که هنوز که هنوز است کتابش مرجع درسی و مهم پزشکی دانشگاههای دنیاست، یا رازی را داشتیم یا دیگرانی از این قبیل را، چرا بایستی امروز به خودکفائی علمی کشور امید نبندیم؟ من در چند سال قبل در اوایل انقلاب ،‌سال ۱۳۵۹ بود یک سفری با یک هیئتی به هند رفته بودم . آنجا مأمورین وزارت خارجه به ما اطلاع دادند که یک بیمارستان گیاه درمانی وجود دارد . من خیلی علاقمند شدم که آنجا را ببینم و رفتم دیدم از نزدیک ، بیمارستان بسیار وسیع و مفصلی بود، اسم فارسی هم برایش انتخاب کرده بودند به نام همدرد. با اینکه هند بود. در دهلی نو مرکزش بود و در استانهای مختلفی از هند شعبه داشت که این فقط یک بیمارستان نبود، هم بیمارستان بود هم مرکز تحقیقات، بلکه یک دانشکده بود که تدریس در آنجا می شد، ما در آنجا کارهای گیاهی درمانی را دیدیم. بنده آنجا به ذهنم آمد که می بایستی ( گیاه درمانی) را در ایران پیگیری کنیم ، وقتی از هند به ایران آمدم با مسئولین آن وقت صحبت کردم و از آنها قول گرفتم که به طور قطعی دنبال این قضیه باشند، ولی اقدامی نکردند

درمانگاه حضرت ابوالفضل العباس ابن امیر المومنین علیه السلام
خانمها و آقایان
صبح ساعت 8 الی 20
آدرس:میدان شهید عباسور-ابتدای بلوار حر-حر1.2-خیابان امیر آباد شرقی-درمانگاه خیریه حضرت ابوالفضل العباس ابن امیر المومنین (ع)
🏥خدمات درمانی درمانگاه حضرت ابوالفضل العباس ابن امیر المومنین علیه السلام👇👇
🌺 بخش طب سنتی شامل:

🌸انجام ویزیت حضوری
🍃اصلاح تغذیه

🌸تشخیص طبع بدن
🍃 #حجامت ، #بادکش

🌸 #زالو درمانی
🍃رژیم های غذایی در بیماری های مختلف

🌸 #فصد خون
🍃تجویز داروهای گیاهی

🌸درمان گیاهی همراه با داروهای گیاهی
🍃 #دیسک #کمر و #سیاتیک

🌸سردرد های میگرنی و عصبی
🍃 #سینوزیت

🌸 #آرتروز
🍃درد مفاصل

🌸بیماری های زنان
🍃 #کیست #تخمدان

🌸نازایی
🍃بیماری های پوستی ( خارش ، #جوش ، لک و … )

🌸بیماری های گوارش ، قلبی
🍃 #افسردگی و اضطراب

🌸ارائه کلیه خدمات ماساژ درمانی
🌺 و سایر خدمات طب اسلامی و سنتی
بخش درمانگاهی و پزشکان متخصص:
🌸پزشک عمومی
🍃دندانپزشکی ودندانسازی

🌸پزشک متخصص زنان
🍃مامایی

🌸بینایی سنجی
🍃ختنه،سرم تراپی،تزریقات خانم هاو آقایان

🌸نوار قلب
🍃سوراخ کردن گوش

ساعت کاری درمانگاه :8الی 20
شماره تماس درمانگاه جهت نوبت دهی：

☎️ 051-33710380
☎️ 051-33715281
🌺لازم به ذکر است به صورت پیامکی و غیر حضوری هم میتوانید نوبت جهت مشاوره و خدمات درمانی رزرو نمایید:
سامانه پیامکی: 3000491030 📱
🌺باآرزوی عافیت و سلامت برای شما🌺
کانال تلگرام:   clinic133@

کانال ایتا :clinic133@

اینستاگرام:  clinic133_3@

نظر امام خمینی(ره) در مورد طب سنتی

نظر امام خمینی(ره) در مورد طب سنتی: معالجات طب قدیم، اساسی بود.

امام(ره) در جمع پزشكان طب سنّتی‌‌:

و نه اینكه ما نمی‌‌دانیم كه علومی كه در شرق بود، دسیسه‌‌ها اسباب این شد كه عقب بزنند آنها را، و به جای او علوم غرب را بیاورند- دانش‌هایی كه در شرق بود و اروپا از آن تقلید می‌‌كرد، دست‌هایی آمد و آن‌ها را عقب زد و محتوا را از ما گرفت، الآن وضع ما وضعی شده است كه خیال می‌‌كنیم كه هر چه هست، در غرب است و ما هیچ چیز نداریم.

محتوای خودمان را گرفتند. یعنی مغزهای ما را شستشو كردند؛ جایش یك مغز دیگری گذاشتند كه از همان غرب ارتزاق می‌‌كند. و این یك مطلب مهمی است كه باید بتدریج این مملكت از زیر آن بار بیرون برود.

یكی هم از مسائل، همان مسئله طب قدیم است. آن‌ها همه این دردهایی كه الآن هست با همین دواهای علفی معالجه می‌‌كردند و معالجه‌‌شان یك معالجات اساسی بود و اروپا از طب بوعلی تا همین آخر استفاده می‌‌كردند.      صحیفه امام، ج۹، ص۶

ديدگاه امام خميني )ره(دركتاب كشف الاسرار درباره طب غربي

غرب همه چيز استعماري دارد: طب استعماري ، فرهنگ استعماري كه براي كشورهاي عقب افتاده صادر مي كنند . آنها مي‌خواهند ما وابسته باشيم و چيزهايي كه به ما مي دهند وابستگي مي آورد، اگرمي خواهيد رشد حقيقي پيدا كنيد و مستقل شويد اول اين وابستگي فكري و قلبي را كنار بگذاريد.

يكي از دكترهاي امروزي مي‌گفت بر ما و بر دكتر‌هاي بزرگ اين كشور ثابت شده كه كاري از طب اروپا جز جراحي بر نمي‌آيد و داروهاي اروپايي معالج نيست، بلكه مسكني است كه ما به كار مي‌بريم و انتظار آن داريم كه  دورۀ خود را طي كند و يا به خوبي و يا به هلاكت منجر شود. گفتيم پس چرا دكتر‌ها اين مطلب را به مردم نمي‌گويند.گفت: كسي قدرت اين گفتار را ندارد و درست گفت.

مي دانيم که علومي که در شرق بود ، دسيسه ها اسباب اين شد که عقب بزنند آن ها را و به جاي آن علوم غرب را بياورند. دانش هائي که در شرق بود و اروپا از آن تقليد مي کرد، دست هائي آمد آنها را عقب زد و محتوي را از ما گرفت و الان وضع ما وضعي شده است که خيال مي کنيم که هر چي هست در غرب است و ما هيچ چيز نداريم… اروپا از طب بوعلي تا همين آخر استفاده مي کردند، کتاب بوعلي تا همين آخر شايد حالا هم مورد نظر آنها باشد.

امروز همه چيز كشور ما باهم جور است و تا يك شجاعت ادبي در نويسندگان ما پيدا نشود اصلاح نخواهد شد. امروز اگر كسي از طب اروپايي يا زندگي اروپا  مآبي انتقادي كند مورد هو و جنجال بسيار واقع خواهد شد و از نظر جوانان تحصيل كرده ما ساقط مي‌شود. ليكن با همه حال ممكن است در بين آنان كساني به فكر بيفتند و سنجشهايي كرده راهي به خطا كاريهاي خود پيدا كنند و براي دوره‌هاي بعد از اين زمان طرفداراني هم براي اين مسلك  پيدا شود و قدمهايي براي سعادت نسل آتيه برداشته شود.

هان! اي نويسندگان به خود آييد و از بيخردان نهراسيد و گفتنيها  را بگوييد و زندگي پر آشوب اروپا چشمتان را از حقايق نبندد.

همه شنيديد در زمان تصدي رضاخان همين شاه كنوني به تيفوئيد مبتلا شد، در وقتي كه تمام دكترهاي درجه اول كشور از درمان آن مأيوس شدند، ‌طبيب طالقاني با دستور طب قديم او را معالجه كرد. خوب بود با چنين  امتحاني رضاخان يا زمامداران آن روز به فكر اين بيفتند كه طب كشور خود ما نيز بايد دست كم در حساب بيايد لكن بقدري اينها خود را باختند و انگاره را از دست دادند كه حاضر نيستند براي خود جزيي فضيلتي  قائل شوند و با حسن و هوش خود هر طور شده است مبارزه مي‌كنند كه مبادا بر خلاف اروپا سخني بگويند.